Vệ tinh Khảo sát Ngoại hành tinh Quá cảnh (TESS), được phóng vào năm 2018, với mục tiêu khám phá các hành tinh nhỏ xung quanh các sao láng giềng. TESS cho đến nay đã phát hiện ra 172 ngoại hành tinh được xác nhận, và lập danh sách 4703 ngoại hành tinh ứng viên. Máy ảnh rất nhạy của nó chụp những hình ảnh trải dài trong một trường nhìn rộng lớn, gấp đôi diện tích của chòm sao Orion, và nhờ đó TESS cũng đã tập hợp được một danh mục đầu vào (TIC) với hơn 1 tỷ đối tượng. Các nghiên cứu tiếp theo về các vật thể TIC đã phát hiện ra chúng là kết quả của các xung động sao, các sóng xung kích từ supernova, các hành tinh đang tan rã, các sao đôi tự thấu kính hấp dẫn, các hệ ba sao che khuất lẫn nhau, các cấu trúc bí ẩn hình đĩa, v.v.
Nhà thiên văn học Karen Collins của Trung tâm Vật lý thiên văn Harvard-Smithsonian (CfA) là thành viên của một nhóm lớn đã phát hiện ra vật thể biến thiên bí ẩn TIC 400799224. Họ đã tìm kiếm trong danh mục TIC, bằng cách sử dụng các công cụ tính toán dựa trên cơ sở học máy, được phát triển từ các hành vi quan sát được của hàng trăm nghìn đối tượng biến thiên đã biết; phương pháp này trước đây đã phát hiện ra các hành tinh đang tan rã và các thiên thể đang thải bụi,... Nguồn bất thường TIC 400799224 được phát hiện một cách tình cờ vì độ sáng của nó giảm nhanh, gần 25% chỉ trong vài giờ, theo sau là một số biến thiên độ sáng rõ nét mà mỗi biến thiên có thể được hiểu là một lần nó bị che khuất.
Các nhà thiên văn học đã nghiên cứu TIC 400799224 với nhiều phương tiện bao gồm cả một số thiết bị đã lập bản đồ bầu trời trước khi TESS hoạt động. Họ phát hiện ra rằng vật thể này có lẽ là một hệ sao kép, và một sao trong đó chuyển động với chu kỳ 19,77 ngày, với sự biến thiên cường độ sáng có thể là do các đám mây bụi phóng ra định kỳ từ một thiên thể chuyển động quanh quỹ đạo ngôi sao, khiến nó trở nên mờ ảo. Nhưng trong khi chu kỳ rất đều đặn, thì các vết bụi lại rất thất thường về hình dạng, mật độ và thời lượng, và có thể phát hiện được (ít nhất là từ mặt đất) chỉ trong khoảng một phần ba thời gian hoặc ít hơn. Bản chất của vật thể chuyển động quanh ngôi sao là khó hiểu vì lượng bụi phát ra lớn; nếu nó được tạo ra bởi sự tan rã của một vật thể như tiểu hành tinh Ceres trong Hệ Mặt Trời của chúng ta, nó sẽ chỉ tồn tại khoảng tám nghìn năm trước khi tan biến. Nhưng bụi được phát hiện trong trường hợp của TIC 400799224 dường như vẫn còn nguyên vẹn.
Nhóm nghiên cứu có kế hoạch tiếp tục theo dõi vật thể và kết hợp các quan sát lịch sử về bầu trời để cố gắng xác định các biến thiên của nó trong nhiều thập kỷ.
Minh Phương
Theo Phys.org
