Giống như một tên cướp biển luôn cố gắng tìm kiếm kho báu, các nhà thiên văn học ở Nam Phi và Hoa Kỳ đã theo dõi thiên hà “X” để tìm câu trả lời cho một hiện tượng bí ẩn xảy ra trong không gian sâu thẳm.
Trong các thiên hà có lỗ đen siêu nặng đang hoạt động, các nhà thiên văn học thường thấy hai cột khí phun ra từ trung tâm của chúng. Hai cột khí này thường phun ra ngoài không gian theo hướng ngược nhau. Nhưng trong thiên hà PKS 2014-55, cách Trái Đất khoảng 800 triệu năm ánh sáng, các cột khí đến từ lỗ đen siêu nặng ở trung tâm thiên hà này đã không hoạt động giống như vậy. Thay vào đó, thiên hà này – cũng như các thiên hà dạng X khác của tạo hóa - dường như có tới bốn cột khí như vậy và tạo thành hình dạng của một chữ X.
Lý do tại sao các thiên hà X có hình dạng kỳ lạ như vậy trước đây chưa từng được biết đến. Nhưng nhờ những quan sát chi tiết mới đây, các nhà thiên văn học đã tìm thấy lời giải thích. Các sóng vô tuyến có dạng chữ X của PKS 2014-55 kéo dài 2,5 triệu năm ánh sáng, đã bị đẩy trở lại thiên hà khi chúng gặp áp lực của khí liên thiên hà. Nhưng khi vật liệu rơi trở lại trung tâm của thiên hà, nó bị chênh lệch áp suất với phần khí áp suất cao hơn ở khu vực trung tâm nên thay vì bị bẻ cong ra ngoài, chúng tạo thành các đường thẳng ngang của chữ X.
Trước khi những phát hiện này được đưa ra, các nhà thiên văn học đã có một số giả thuyết về các quá trình đằng sau hình dạng của các thiên hà X. Một số người nghĩ rằng các cột khí đã thay đổi hướng theo thời gian khi chuyển động của lỗ đen thay đổi. Những người khác thì nghi ngờ rằng có lẽ có tới hai lỗ đen siêu nặng ở trung tâm mà chúng ta không thể nhìn rõ qua kính thiên văn, đã phun ra hai cặp cột khí khác nhau theo các hướng khác nhau. Dù vậy, giờ đây bí ẩn này đã sáng tỏ, nó cho thấy một cuộc đối đầu hấp dẫn giữa dòng khí từ lỗ đen và khí chuyển động theo hướng còn lại.
Minh Phương
Theo Astronomy
