Tháng 8 này, một trong những trận mưa sao băng đáng chú ý nhất hàng năm đang diễn ra và sẽ đạt cực điểm vào cuối tuần sau. Năm nay có thể là năm lý tưởng để bạn quan sát mưa sao băng Perseids.
Nguồn gốc và đặc điểm
Mưa sao băng Perseids là hiện tượng diễn ra vào tháng 8 hàng năm với cực điểm rơi vào khoảng rạng sáng ngày 12, 13. Các sao băng của nó là những mảnh vụn còn sót lại khi sao chổi 109P/Swift-Tuttle tiến về phía Mặt Trời. Lần cuối sao chổi này tới gần Mặt Trời và cắt qua quĩ đạo của Trái Đất là năm 1992 và lần tiếp theo sẽ là năm 2026.
Nhiều năm qua, Perseids là hiện tượng đáng chú ý đối với người yêu thích quan sát bầu trời đêm, nó là một trong hai mưa sao băng lớn nhất trong năm cùng với Geminids.
Đọc thêm bài: Sao băng và mưa sao băng.
7 năm trước, vào tháng 8 năm 2016, Perseids đã có một vụ bùng nổ sao băng với số lượng được quan sát rất lớn, lên tới hơn 1000 sao băng mỗi giờ ở những khu vực có điều kiện quan sát tốt nhất.
Năm nay, sẽ không có vụ bùng nổ nào cả! Tuy vậy, đây vẫn là một hiện tượng rất đáng chú ý. Năm 2023 này, cực điểm của Perseids sẽ có thể được theo dõi một cách hoàn toàn mà không bị ánh Trăng cản trở. Vào khoảng thời gian cực điểm, số lượng sao băng mà bạn có thể nhìn thấy có thể dao động từ 60 tới 100 sao băng mỗi giờ ở những khu vực có thời tiết đẹp và ít ô nhiễm, hoặc nhiều hơn đếu đủ may mắn.
Khi nào và như thế nào?
Khoảng thời gian phù hợp nhất để quan sát mưa sao băng là vào các đêm lân cận cực điểm của nó. Đối với Perseids, thời điểm đó là rạng sáng các ngày 12, 13 và 14 tháng 8. Trong đó rạng sáng ngày 13 năm nay sẽ là lúc gần cực điểm nhất. Bạn có thể quan sát hiện tượng này cả đêm, nhất là sau lúc nửa đêm, tuy nhiên lý tưởng nhất sẽ là từ sau 2h sáng, vì khi đó Mặt Trăng đã sắp lặn còn chòm sao Perseus đã lên đủ cao.
Vào rạng sáng các ngày nêu trên, hãy nhìn về bầu trời phía Đông Bắc và tìm chòm sao Perseus. Chòm sao này có lẽ không dễ xác định đối với những người chưa có nhiều kinh nghiệm, do đó đơn giản nhất là bạn chỉ cần nhìn lên bầu trời Đông Bắc với góc nhìn tính từ mặt đất từ 30 đến 50 độ. Tất nhiên, đừng quên rằng nếu trời có mây mù hoặc mưa thì bạn sẽ không tìm thấy chòm sao nào cả và vì thế cũng không thể thấy sao băng.
Trong hình dưới đây bạn có thể thấy được hình dạng của chòm sao Perseus. Nơi có các mũi tên tỏa ra là khu vực trung tâm, nơi xuất phát của đa số các sao băng (mặc dù trên thực tế bạn vẫn có thể thấy các sao băng trên toàn bộ bầu trời).
Một số điểm cần lưu ý
- Bạn cần theo dõi tình hình thời tiết. Nếu trời có mây mù hay mưa thì không có bất cứ hi vọng nào. Nếu không mưa, để kiểm tra một cách tốt nhất, trước thời điểm quan sát vài phút hãy ra nơi bạn định quan sát và nhìn lên bầu trời phía Đông, Đông Bắc khoảng 5 phút để mắt bạn quen với bóng tối. Nếu bạn có thể thấy khá nhiều các ngôi sao trên bầu trời thì tức là bạn chắc chắn thấy được sao băng.
- Bạn không cần ống nhòm hay kính thiên văn hoặc bất cứ dụng cụ nào để nhìn thấy sao băng. Mắt thường chính là cách quan sát tốt nhất.
- Hãy kiên nhẫn! Mưa sao băng không giống như ... pháo hoa như nhiều người tưởng. Ngay cả ở lúc cực điểm và với điều kiện quan sát lý tưởng, khoảng thời gian giữa các sao băng có thể từ vài giây cho tới nhiều phút. Những ảnh chụp mưa sao băng với nhiều vệt sáng cùng lúc mà bạn thường thấy là những bức ảnh chụp ở chế độ phơi sáng nhiều phút, không phải hình ảnh bạn có thể thấy tức thời.
- Hãy chọn góc nhìn rộng hướng về phía Đông Bắc và tư thế nằm hoặc ngồi dễ chịu nhất vì bạn sẽ không muốn đứng ở tư thế ngửa mặt lên trời hàng giờ liền. Những khu vực có quá nhiều ánh đèn đô thị hay khói bụi từ các công trường sẽ gặp nhiều cản trở hơn đối với việc quan sát.
- Đừng quên chú ý bảo vệ sức khoẻ và các vấn đề an ninh khi bạn quan sát ngoài trời vào sau nửa đêm.
VACA
