Thị trường chứng khoán đang lao dốc, lạm phát đang gia tăng và cuộc chiến ở Ukraine vẫn chưa có hồi kết. Nhưng không phải tất cả các tin tức đều xấu khi mà hành tinh của chúng ta đã an toàn hơn một chút nhờ NASA.
Trong một kỳ tích mà trước đây được xếp vào lĩnh vực khoa học viễn tưởng, các nhà khoa học của NASA đã thành công trong việc làm chệch hướng một tiểu hành tinh ra khỏi quỹ đạo ban đầu của nó.
Vào ngày 26 tháng 9 vừa rồi, DART (viết tắt của Double Asteroid Redirection Test - Thử nghiệm kép về việc chuyển hướng tiểu hành tinh) - một tàu không gian có kích thước bằng một chiếc máy sấy thương mại đã đâm vào một tiểu hành tinh không đe dọa có tên là Dimorphos (một khối đá không gian có đường kính khoảng 160 m), và điều này đã chứng minh rằng con người có khả năng bảo vệ Trái Đất, nếu một ngày nào đó một tiểu hành tinh có tính hủy diệt tiến về phía chúng ta.
Một kịch bản như vậy không phải là quá xa vời khi mà mọi đứa trẻ khi đi học đều biết rằng lý do chúng ta không nhìn thấy được khủng long dạo bước trên Trái Đất là do vụ va chạm của một tiểu hành tinh khổng lồ với Trái Đất cách đây khoảng 66 triệu năm đã xóa sổ chúng.
Ví dụ gần đây chính là một vật thể - được dự đoán có thể là một tiểu hành tinh đá hoặc một sao chổi băng - với kích thước bằng một tòa nhà chọc trời 15 tầng đã phát nổ trên sông Tunguska ở Siberia (Nga) vào năm 1908, làm giải phóng một nguồn năng lượng tương đương với khoảng 12-15 triệu tấn TNT (tức gấp khoảng một ngàn lần năng lượng của quả bom nguyên tử đã hủy diệt thành phố Hiroshima của Nhật Bản).
Hầu hết các tiểu hành tinh và sao chổi khi đi vào khí quyển của Trái Đất đều bị làm bốc hơi nhanh chóng bởi lượng nhiệt sinh ra do ma sát giữa chúng với khí quyển. Tuy nhiên, vật thể gây ra vụ nổ ở Siberia lại cách bề mặt hành tinh của chúng ta chỉ khoảng 10 dặm (khoảng 16km). Vụ nổ đó đã san bằng 80 triệu cây xanh trên diện tích 230 dặm vuông (khoảng 600km/m²) và không để lại bất kỳ miệng núi nào, nhưng hố va chạm hình tròn do vụ nổ gây ra thì rất đáng kể.
Bằng chứng về những sự kiện như vậy tồn tại trên khắp Trái Đất. Các nhà khoa học cho rằng một vụ nổ tương tự như ở Tunguska đã làm phá hủy Tall el-Hammam, một thành phố cổ (ở Jordan) có tường thành bao quanh gần Biển Chết, vào khoảng năm 1650 trước Công nguyên.
Một bằng chứng rõ ràng cho thấy có sự tác động của một tiểu hành tinh chính là sự có mặt của khoáng vật coesit - một dạng biến thể của thạch anh chỉ hình thành dưới áp suất và nhiệt độ cao. Hố va chạm rộng hàng dặm ở sa mạc Arizona (Mỹ) chứa rất nhiều khoáng vật coesit, cũng như các địa điểm khác trên Trái Đất. May mắn thay, các vụ va chạm liên quan tới tiểu hành tinh có kích thước như vậy (tức đường kính khoảng 30-50m), với thành phần và tốc độ để tạo thành hố va chạm là không thường xuyên, chỉ xảy ra vài trăm năm một lần và có nhiều khả năng sẽ xảy ra ở đại dương hoặc vùng đất trống hơn là ở những điểm dân cư.
Tuy nhiên, một vụ va chạm như vậy có thể làm sụp đổ cả một thành phố như Los Angeles, và các tiểu hành tinh với kích thước lớn hơn có thể đánh dấu sự kết thúc của loài người. Có hàng nghìn khối đá tương tự như thế trong Hệ Mặt Trời của chúng ta, và khá nhiều trong số chúng chuyển động trên quỹ đạo mà có những lúc tiếp cận Trái Đất một cách đáng lo ngại. NASA đã và đang tìm kiếm cũng như theo dõi các khối đá này trong hơn 2 thập kỷ qua với một chương trình được Quốc hội Mỹ phê duyệt. Tuy nhiên, cho tới nay thì chưa phát hiện có mối đe dọa thực sự nào.
Nhưng chuyện gì cũng có thể xảy ra, vì thế NASA đã tìm cách phát triển một cơ chế phòng vệ. DART - một tàu không gian đã được thiết kế để kiểm tra tính khả thi của việc thay đổi quỹ đạo của một tiểu hành tinh, khiến nó di chuyển ra xa khỏi Trái Đất bằng cách cho DART va chạm với tiểu hành tinh này để tạo cho nó một quỹ đạo mới.
DART đã đâm vào tiểu hành tinh Dimorphos với vận tốc chỉ hơn 6,4 km/s. Hơn 30 kính thiên văn trên khắp thế giới đã theo dõi vụ va chạm này, trong đó có kính thiên văn không gian Hubble, James Webb và LICIACube, một tàu không gian của Ý được thiết kế đặc biệt để quan sát vụ va chạm giữa DART và Dimorphos.
Khi mà NASA thông báo Dimorphos thực sự đã bị chuyển hướng, thì điều này cũng tiết lộ rằng thí nghiệm của họ cho thấy kết quả tốt hơn những gì đã được dự đoán. Các tính toán đã ước tính rằng quỹ đạo của Dimorphos quanh tiểu hành tinh đồng hành lớn hơn là Didymos kéo dài 11,9 giờ, sẽ tăng tốc trong 10 phút sau khi va chạm với DART. Tuy nhiên, thời gian thực tế quan sát được là 32 phút.
Chương trình truyền hình do NASA phát trực tiếp về sự kiện này vào ngày 26 tháng 9 đã mang tới những cảnh tượng hấp dẫn. Máy ảnh của DART đã phát hiện thấy Dimorphos cách thời điểm vụ va chạm diễn ra là 1 giờ. Tiểu hành tinh này như một đốm sáng mờ, và chỉ 5 phút trước khi va chạm thì nó mới thực sự được thấy rõ. Trong những giây cuối cùng trước khi DART lao vào thì bề mặt của tiểu hành tinh - trông giống như một cánh đồng đầy đá tảng - đã lấp đầy màn hình. Sau đó, đúng như kế hoạch, màn hình tối đi và các nhà khoa học đang xem nó đã réo lên vui mừng.
Sứ mệnh của DART vẫn chưa kết thúc; dữ liệu do nó mang lại vẫn đang được phân tích. Tuy nhiên, có điều chắc chắn là: DART phải được xếp vào danh sách những tàu không gian thành công nhất mà NASA từng phóng. Lần đầu tiên trong lịch sử loài người, chúng ta đã chứng minh được rằng chúng ta có thể bảo vệ hành tinh của mình khỏi một kẻ xâm lược khổng lồ tới từ không gian.
Hồng Anh
Theo phys.org
