Sao Hỏa thời kỳ đầu có thể không hẳn là nơi lý tưởng với sự ấm áp cùng với nước như các nhà khoa học đã hy vọng - nếu các thung lũng tạo nên bề mặt của nó được hình thành không giống như các thung lũng trên Trái Đất.
Đó là kết luận của nghiên cứu mới với mục đích khám phá Hành tinh Đỏ thực sự trông như thế nào trong vòng một tỷ năm đầu tiên bằng cách phân tích hơn 10.000 đoạn thung lũng trên Sao Hỏa. Cụ thể, các nhà khoa học đã lấy cảm hứng từ diện mạo của Đảo Devon ở vùng Bắc Cực thuộc Canada, một nơi khô và lạnh lẽo. Theo cách phân tích mới này, một số thung lũng của Sao Hỏa có thể đã được hình thành bởi một quá trình tương tự như những thung lũng ẩn nấp bên dưới lớp băng của Đảo Devon.
“Nếu bạn nhìn Trái Đất từ vệ tinh, bạn sẽ thấy rất nhiều thung lũng: một số trong chúng được tạo ra bởi các dòng sông, một số được tạo ra bởi sông băng, một số được tạo ra bởi các quá trình khác, và mỗi loại đều có một hình dạng riêng biệt", Anna Grau Galofre, tác giả chính của nghiên cứu mới và một nhà địa vật lý tại Đại học Bang Arizona, cho biết trong một bài báo được đăng bởi Đại học British Columbia, nơi cô đã thực hiện nghiên cứu. "Sao Hỏa cũng tương tự, trong đó các thung lũng trông rất khác nhau, cho thấy rằng nhiều quá trình đã diễn ra để tạo nên chúng.”
Và một trong những quá trình đó, các nhà nghiên cứu cho biết, có thể là nước (tan chảy từ băng) chảy giữa một tảng băng và mặt đất bên dưới nó. Theo các nhà khoa học, loại xói mòn đó tạo ra một hình dạng thung lũng khác với các thung lũng được tạo ra bởi một dòng sông với nước chảy tự do thông thường, và nhiều thung lũng trên Sao Hỏa mà họ nghiên cứu dường như phù hợp hơn với mô hình này.
Grau Galofre và các đồng nghiệp của bà bắt đầu với các bản đồ chi tiết được tạo ra bởi Mars Orbiter Laser Altimet (một thiết bị đo độ cao sử dụng laser), đặt trên tàu không gian Mars Global Surveyor của NASA và nghiên cứu Hành tinh Đỏ từ năm 1997 đến 2001. Các nhà khoa học đã phát triển một chương trình kết hợp sáu đặc điểm khác nhau của mỗi một trong số hơn 10.000 đoạn thung lũng, sau đó so sánh từng cụm với các đặc điểm dựa trên bốn kịch bản hình thành khác nhau.
Ở đây, các thung lũng Maumee của Sao Hỏa (nửa trên) và các thung lũng trên Đảo Devon ở vùng Bắc Cực thuộc Canada (nửa dưới). Hình dạng của các đường và mạng lưới tổng thể gần như giống hệt nhau. (Ảnh: Anna Grau Galofre).
Theo phân tích đó, có 22 trong số 66 mạng lưới thung lũng được đánh giá là phù hợp nhất với hình dạng được tạo thành do nước tan chảy chảy bên dưới sông băng, các nhà nghiên cứu kết luận. 9 mạng lưới khác phù hợp nhất với hình dạng thung lũng tạo ra bởi chính sông băng, trong khi có 14 mạng lưới được cho là hình thành bởi các dòng sông. Hầu hết các thung lũng còn lại không đủ đặc điểm đặc trưng để gán cho một kịch bản hình thành cụ thể.
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng các thung lũng trông giống như được hình thành do dòng nước chảy bên dưới sông băng này tỏa rộng khắp Sao Hỏa, trong khi những thung lũng được hình thành bởi các con sông tập trung quanh Arabia Terra, một khu vực đặc biệt lâu đời của Sao Hỏa, theo NASA.
Các dòng sông và nước tan chảy chảy bên dưới sông băng gợi ý một điểm khác biệt quan trọng về môi trường xung quanh chúng: đó là nhiệt độ. Các nhà khoa học cho rằng nghiên cứu mới của họ rất phù hợp với các lý thuyết gần đây rằng trong quá khứ Sao Hỏa có thể lạnh hơn so với các giả thuyết khác đã được đưa ra.
“Trong 40 năm qua, kể từ khi các thung lũng của Sao Hỏa lần đầu tiên được phát hiện, giả định được đưa ra là các dòng sông đã từng chảy trên Sao Hỏa, làm xói mòn và tạo nên tất cả các thung lũng này”, Grau Galofre nói. “Chúng tôi đã cố gắng kết hợp mọi thứ lại với nhau và đưa ra một giả thuyết chưa từng thực sự được xem xét.”
Nghiên cứu này được mô tả trong một bài báo được công bố ngày 3 tháng 8 trên tạp chí Nature Geoscience.
Gia Linh
Theo Live Science
