Đêm 12-13 tháng 8 này, mưa sao băng Perseids sẽ đạt cực điểm. Với việc không bị ánh Trăng cản trở, nếu thời tiết thuận lợi, năm nay sẽ là thời điểm tuyệt vời để quan sát hiện tượng này.
Mưa sao băng Perseids là hiện tượng diễn ra vào tháng 8 hàng năm với cực điểm rơi vào khoảng rạng sáng ngày 12, 13. Các sao băng của nó là những mảnh vụn còn sót lại khi sao chổi 109P/Swift-Tuttle tiến về phía Mặt Trời. Lần cuối sao chổi này tới gần Mặt Trời và cắt qua quĩ đạo của Trái Đất là năm 1992 và lần tiếp theo sẽ là năm 2026.
Nhiều năm qua, Perseids là hiện tượng đáng chú ý đối với người yêu thích quan sát bầu trời đêm, một trong hai mưa sao băng lớn nhất trong năm cùng với Geminids.
2 năm trước, vào tháng 8 năm 2016, Perseids đã có một vụ bùng nổ sao băng với số lượng được quan sát rất lớn. Năm nay, sẽ không có vụ bùng nổ nào cả nhưng đây vẫn là một hiện tượng rất đáng chú ý. Thời gian cực điểm này trùng vời khoảng thời gian không Trăng, đó là một thuận lợi đáng kể cho việc quan sát. Vào đêm cực điểm, với góc nhìn thuận lợi và thời tiết lý tưởng, bạn có thể quan sát thấy trên 100 sao băng mỗi giờ.
Khi nào và như thế nào?
Khoảng thời gian phù hợp nhất để quan sát mưa sao băng là vào các đêm lân cận cực điểm của nó. Đối với Perseids thời điểm đó là rạng sáng các ngày 12, 13 và 14 tháng 8. Trong đó rạng sáng ngày 13 năm nay sẽ là lúc lý tưởng nhất.
Vào rạng sáng các ngày nêu trên, ngay sau nửa đêm (hay lý tưởng hơn nữa là sau 1h sáng), hãy nhìn về bầu trời phía Đông Bắc và tìm chòm sao Perseus. Chòm sao này có lẽ không dễ xác định đối với những người chưa có nhiều kinh nghiệm, do đó đơn giản nhất là bạn chỉ cần nhìn lên bầu trời Đông Bắc với góc nhìn tính từ mặt đất từ 30 đến 50 độ. Tất nhiên, đừng quên rằng nếu trời có mây mù hoặc mưa thì bạn sẽ chẳng thấy gì cả và tất nhiên cũng không có sao băng.
Trong hình dưới đây bạn có thể thấy được hình dạng của chòm sao Perseus.
Một số điểm cần lưu ý
1- Bạn cần theo dõi tình hình thời tiết. Nếu trời có mây mù hay mưa thì không có bất cứ hi vọng nào. Nếu không mưa, để kiểm tra một cách tốt nhất, trước thời điểm quan sát vài phút hãy ra nơi bạn định quan sát và nhìn lên bầu trời phía Đông, Đông Bắc từ 2 đến 3 phút để mắt bạn quen với bóng tối. Nếu bạn có thể thấy khá nhiều các ngôi sao trên bầu trời thì tức là bạn chắc chắn thấy được sao băng.
2- Bạn không cần ống nhòm hay kính thiên văn hoặc bất cứ dụng cụ nào để nhìn thấy sao băng. Mắt thường chính là cách quan sát tốt nhất.
3- Hãy kiên nhẫn! Mưa sao băng không giống như ...pháo hoa như nhiều người tưởng. Ngay cả ở lúc cực điểm và với điều kiện quan sát lý tưởng, khoảng thời gian giữa các sao băng có thể từ vài giây cho tới nhiều phút.
4- Hãy chọn góc nhìn rộng hướng về phía Đông Bắc và tư thế nằm hoặc ngồi dễ chịu nhất vì bạn sẽ không muốn đứng ở tư thế ngửa mặt lên trời hàng giờ liền. Những khu vực có quá nhiều ánh đèn đô thị hay khói bụi từ các công trường sẽ gặp nhiều cản trở hơn đối với việc quan sát.
5- Nếu muốn chụp ảnh một sao băng bất kỳ, bạn cần có máy ảnh có chế độ phơi sáng, đặt thời gian phơi sáng tối thiểu 30 giây. Và ngay cả như vậy thì việc chụp được một bức ảnh sao băng cũng vẫn khá may rủi (Hình ảnh bạn thấy ở đầu bài viết này là một bức ảnh chụp phơi sáng nhiều phút, không phải hình ảnh bạn có thể thấy tức thời).
6- Đừng quên chú ý bảo vệ sức khoẻ và các vấn đề an ninh khi bạn quan sát ngoài trời vào sau nửa đêm.
Đặng Vũ Tuấn Sơn
Chủ tịch VACA
