Giữa tháng 12 này, người yêu thích thiên văn sẽ có cơ hội quan sát mưa sao băng Geminids - trận mưa sao băng lớn nhất hàng năm.
Nguồn gốc
Geminids là mưa sao băng xuất phát từ những mảnh vụn của tiểu hành tinh 3200 Phaethon - một tiểu hành tinh nhỏ có đường kính khoảng 5km và chuyển động quanh Mặt Trời trên quỹ đạo có chu kỳ 1,4 năm. Những mảnh vụn của tiểu hành tinh này để lại trên đường đi của nó khi tới gần Mặt Trời là rất nhiều thiên thạch nhỏ. Hàng năm, khi Trái Đất của chúng ta đi qua khu vực quỹ đạo bị cắt ngang bởi dòng thiên thạch này, các thiên thạch đi vào khi quyển Trái Đất với vận tốc hơn 100.000 km/h và cháy sáng trên tầng cao khí quyển, tạo thành những vệt sao băng mà chúng ta có thể quan sát được từ mặt đất.Geminids không chỉ được chú ý bởi lượng sao băng nhiều mà còn bởi thường có nhiều sao băng rất sáng.
Một điều thú vị là tiểu hành tinh 3200 Phaethon - tác giả của trận mưa sao băng tuyệt đẹp này - đang trên đường tới gần Trái Đất vào đúng những ngày này và nó sẽ tới gần chúng ta nhất vào ngày 17 tháng 12 này. Tất nhiên, việc đó thực tế không liên quan gì tới mưa sao băng Geminids năm nay, và với khoảng cách lúc gần nhất là 10 triệu km thì nó cũng không gây ra điều gì đáng lo ngại.
Quan sát
Khác với năm 2016, năm nay Mặt Trăng sẽ không xuất hiện để gây cản trở cho việc quan sát Geminids.
Vào lúc cực điểm, tại những nơi có điều kiện quan sát lý tưởng, bạn có thể nhìn thấy 100 hoặc 120 sao băng mỗi giờ (tất nhiên, con số đó sẽ giảm đáng kể ở những khu vực có không khí bị ô nhiễm hoặc thời tiết không như mong muốn).
Thời điểm lý tưởng nhất để quan sát mưa sao băng này là đêm 13, rạng sáng 14 tháng này. Tất nhiên, trên thực tế bạn có thể quan sát nó với lượng sao băng ít hơn vào đêm trước hoặc sau đó, thậm chí từ những đêm đầu tháng 12, bạn cũng đã có thể may mắn nhìn thấy vài sao băng của nó.
Để quan sát trận mưa sao băng này, bạn cần xác định được khu vực trung tâm của nó. Đó là chòm sao Gemini, hay chính xác hơn là khu vực lân cận sao Castor - ngôi sao sáng thứ hai của chòm sao này. Vào những đêm tháng 12 này, bạn có thể thấy chòm sao Gemini mọc lên từ khoảng 20h (8h tối) ở hướng Đông và lên rất cao vào giữa đêm trước khi dịch chuyển dần về chân trời phía Tây. Điều đó có nghĩa là mưa sao băng có thể được quan sát trong cả đêm. Mặc dù vậy, thời điểm lý tưởng hơn vẫn là sau nửa đêm.
Nếu không bị ô nhiễm bởi khói, bụi và ánh sáng cũng như trời không nhiều mây, bạn sẽ dễ dàng tìm thấy vị trí của chòm sao Gemini này qua hai sao sáng nhất của nó là Pollux và Castor (Hình dưới). Pollux - ngôi sao sáng nhất của chòm sao này dễ được nhận ra không chỉ vì độ sáng của nó mà còn bởi nó là một trong số 6 ngôi sao tạo thành Lục giác mùa đông (gồm các sao: Pollux, Capella, Aldebaran, Rigel, Sirius và Procyon).
Nên đặc biệt lưu ý tình hình thời tiết. Nếu trời nhiều mây hoặc có mưa thì bạn sẽ không có cơ hội quan sát bất cứ sao băng nào. Nói dễ hiểu hơn, nếu bạn không thể nhìn thấy những ngôi sao sáng nhất như mô tả trên thì cũng đồng nghĩa với việc sẽ không có sao băng xuất hiện do khí quyển ở nơi bạn ở quá ô nhiễm hoặc trời đang quá nhiều mây.
Để quan sát mưa sao băng, bạn không cần bất cứ dụng cụ hỗ trợ nào, quan sát bằng mắt thường chính là tốt nhất. Nên chọn vị trí quan sát có góc nhìn rộng, ít ánh sáng nhân tạo (tuyệt đối không quan sát ở nơi có ánh đèn chiếu trực tiếp vào mắt). Ban đầu, bạn sẽ cần khoảng 10 phút để mắt quen với bóng tối - vì vậy hãy kiên nhẫn, có thể ban đầu bạn không thấy ngôi sao nào cả, nhưng vài phút sau chúng sẽ dần xuất hiện. Tư thế quan sát tốt nhất là ngả lưng để ánh mắt luôn hướng lên phía trên. Và cuối cùng, đừng quên bảo vệ sức khỏe và chú ý vấn đề an ninh nếu như nơi quan sát không phải là nhà của bạn.
VACA
