Mưa sao băng lớn nhất hàng năm, Perseids sẽ đạt cực điểm vào rạng sáng ngày 12, 13 tháng 8 này. Khó khăn lớn cho người quan sát là nó sẽ bị che mờ một phần không nhỏ bởi ánh Trăng. Nếu thời tiết lý tưởng, người quan sát vẫn có thể nhìn thấy một số sao băng của hiện tượng này.
Mưa sao băng Perseids có nguồn gốc từ các mảnh vụn của sao chổi 109P/Swift-Tuttle để lại trên quỹ đạo Trái Đất. Hàng năm, hiện tượng này xảy ra khi Trái Đất đi tới vùng quĩ đạo chứa những mảnh vụn này, thông thường toàn bộ hiện tượng diễn ra trong khoảng từ giữa tháng 7 đến gần cuối tháng 8 với cực điểm vào rạng sáng 12, 13 tháng 8, được quan sát thấy ở khu vực của chòm sao Perseus (do đó có tên là mưa sao băng Perseids). Nó được coi là trận mưa sao băng lớn nhất có định kì hàng năm với mật độ khi cực điểm vào khoảng 50 đến 100 sao băng mỗi giờ (nhiều năm con số này còn lớn hơn thế rất nhiều).
Khó quan sát
Năm 2014, có một bất lợi cho người quan sát là cực điểm của hiện tượng rơi vào rất gần thời điểm Trăng tròn (full moon). Do vậy Mặt Trăng rất sáng, mặt khác lại có vị trí khá gần chòm sao Perseus, ánh sáng từ thiên thể này sẽ làm mờ một phần bầu trời rộng xung quanh nó, gây khó khăn đáng kể cho việc quan sát các sao băng. Như vậy, mặc dù là mưa sao băng lớn nhất mỗi năm nhưng năm nay, mật độ sao băng của hiện tượng này được quan sát ngay cả khi thời tiết lý tưởng, theo dực đoán, cũng chỉ tương đương một mưa sao băng cỡ trung bình.
Quan sát như thế nào?
Thời điểm lý tưởng nhất để quan sát hiện tượng này là vào rạng sáng ngày 12 và 13 tháng 8, gần lúc bình minh (sau 3h sáng). Hãy nhìn lên cao trên bầu trời phía Đông và tìm kiếm chòm sao như hình ảnh phía trên (trên thực tế nếu không quen với việc xác định các chòm sao thì bạn có thể đơn giản là nhìn lên vùng cao trên bầu trời phía Đông).
Một số lưu ý khi quan sát hiện tượng này
- Hãy theo dõi thời tiết trước khi tiến hành buổi quan sát của mình. Một cách dễ dàng là tự kiểm tra bằng cách quan sát bầu trời đêm lúc chưa có sao băng, nếu mắt bạn có thể nhìn thấy các ngôi sao thông thường trên bầu trời thì bạn sẽ có thể thấy được sao băng. (Nhớ rằng mắt bạn cần thời gian làm quen với bóng tối nên khi bước ra và ngắm nhìn bầu trời sẽ mất từ 3 tới 5 phút để bạn có thể thấy rõ toàn bộ những ngôi sao không bị che khuất)
- Chọn vị trí có góc nhìn càng rộng càng tốt (nóc nhà, các bãi trống ...), nơi không có ánh đèn mạnh chiếu thẳng vào mắt (đèn đường, đèn các phương tiện giao thông, đèn từ các tòa nhà xung quanh). Như vậy, mưa sao băng thường rất khó quan sát với người ở khu vực ô nhiễm không khí như trung tâm các thành phố lớn hay gần khu công nghiệp, công trường đang xây dựng ...
- Bạn không cần mang theo bất cứ dụng cụ quan sát nào (kính thiên văn, ống nhòm) vì mắt thường chính là cách quan sát tốt nhất
- Nếu ở tại nhà mình, bạn có thể dùng ghế dài hay bất cứ vật dụng gì cho phép bạn ngả lưng quan sát, vì quan sát sao băng đòi hỏi sự kiên nhẫn mà nếu bạn liên tục ngẩng đầu lên bầu trời sẽ rất nhanh mệt mỏi.
- Đừng quên lưu ý bảo vệ sức khỏe cũng như an toàn cá nhân cho mình, nhất là khi bạn tới những khu vực vắng người để quan sát.
Đặng Vũ Tuấn Sơn
(Hội thiên văn học trẻ Việt Nam - VACA)
