Mưa sao băng Leonids là một hiện tương thiên văn diễn ra hàng năm. Đay được coi là một trận mưa sao băng tương đối lớn, tuy vậy trong năm 2012 này có phần nhỏ hơn bình thường. Mặc dù vậy, nếu thời tiết đẹp người quan sát thiên văn vẫn có thể heo dõi hiện tượng này.
Mưa sao băng Leonids là tàn dư để lại trên quĩ đạo Trái Đất của sao chổi 55P Tempel-Tuttle. Trận mưa sao băng có vùng trung tâm là chòm sao Leo (Sư Tử) đặc biệt là quanh khu vực đầu - bờm của sư tử. Đặc biệt cứ khoảng hơn 30 năm lại có một lần nhân loại được chứng kiến cả một trận "bão" sao băng thay vì là "mưa", điển hình là năm 1966, ngườita đã chứng kiến cực điểm của hiện tượng này với hàng nghìn sao băng mỗi giờ, nó được ví như tiếng gầm dũng mãnh của con sư tử. Còn thông thường, như nhiều năm gần đây, nếu điều kiện quan sát lý tưởng thì mật độ vào đêm cực điểm của nó sẽ là khoảng 100 sao băng mỗi giờ.
Mặc dù vậy, trong năm 2012 này, dường như "sư tử không muốn gầm, mà chỉ thở nhẹ mà thôi" nên mật độ sao băng sẽ rất thấp, chỉ 15 tới 20 sao băng mỗi giờ, tức là tương đương với những trận mưa sao băng cỡ nhỏ.
Mưa sao băng Leonids năm nay sẽ đạt cực điểm vào đêm 17 - rạng sáng ngày 18 tháng 11 này, với thời điểm quan sát lý tưởng nhát là sau 3 giờ sáng khi chòm ao Leo đã lên khá cao trên bầu trời phía Đông. Yếu tố thời gian này cũng là một lợi thế cho việc quan sát ở các khu vực thời tiết tốt do đây là thời gian đầu tháng âm lịch, người quan sát sẽ không bị ánh Trăng cản trở vào thời gian nêu trên.
Trận mưa sao băng này khá nhỏ, và do đó các độc giả , nhất là tại các thành phố lớn có ý định quan sát nên thật cân nhắc do ô nhiễm ánh sáng tại các thành phố. Mặt khác những ngày này ở khu vực miền Bắc trời đang khá lạnh và nhiều sương mù nên khả năng quan sát cho các độc giả đang sinh sống tại khu vực miền Bắc là khá nhỏ trong khi ở các tỉnh miền Trung và miền Nam thời tiết có đôi chút thuận lợi hơn.
Mưa sao băng Leonids, hình ảnh chụp và chỉnh sửa từ phần mềm Stellarium
Và dưới đây là các hướng dẫn quen thuộc mà chúng tôi luôn mong các bạn lưu ý:
- Hãy hết sức chú ý bảo vệ sức khỏe của bạn bằng cách mặc ấm trước khi ra ngoài trời lạnh (nhất là với các tỉnh miền Bắc)
- Theo dõi thời tiết trước khi quyết định quan sát, trong trường hợp trời nhiều mây, tốt nhất bạn không nên lãng phí thời gian và sức lực của mình để đổi lấy sự thất vọng
- Chọn địa điểm có góc nhìn rộng, không bị ánh đền chiếu thẳng vào mắt, tuy nhiên bạn cũng nên hết sức lưu ý chọn địa điểm sao cho vừa quan sát tốt vừa bảo đảm an ninh cho bản thân vào ban đêm.
- Mắt bạn cần quen với bóng tối, nên đôi khi bạn mất tới hơn 5 phút để có thể nhìn thấy các ngôi sao trên bầu trời, dù chúng vẫn đứng sẵn ở đó. Ngoài ra chú ý rằng nếu sau khoảng thời gian 5 phút nêu trên bạn không tháy các ngôi sao thông thường trên trời thì cũng đồng nghĩa với việc bạn không thể thấy được sao băng nên không cần tiếp tục lãng phí sức khỏe của mình.
Một hiện tượng thiên văn đáng chú ý hơn và nhiều khả năng quan sát hơn là nguyệt thực nửa tối sẽ diễn ra vào tối ngày 28 tháng này, VACA sẽ đưa tin, hướng dẫn quan sát và tổ chức quan sát hiện tượng này.
Đặng Vũ Tuấn Sơn
