Mưa sao băng Leonids, một trong những trận mưa đáng chú ý trong năm sẽ đạt cực điểm vào đêm 17 và 18 tháng 11 này. Mặc dù có sự cản trở của ánh trăng nhưng nếu điều kiện thời tiết cho phép, chúng ta vẫn có cơ hội quan sát các sao băng của hiện tượng này.
Mưa sao băng Leonids là trận mưa sao băng tương đối lớn diễn ra hàng năm, nó là tàn dư để lại trên quĩ đạo Trái Đất của sao chổi 55P Tempel-Tuttle. Đặc biệt cứ khoảng hơn 30 năm lại có một lần nhân loại được chứng kiến cả một trận "bão" sao băng thay vì là "mưa", điển hình là năm 1966, ngườita đã chứng kiến cực điểm của hiện tượng này với hàng nghìn sao băng mỗi giờ. Còn thông thường, như nhiều năm gần đây, nếu điều kiện quan sát lý tưởng thì mật độ vào đêm cực điểm của nó sẽ là khoảng hơn 100 sao băng mỗi giờ.
Năm nay, cực điểm của trận mưa sao băng này sẽ rơi vào 12:04 UT, tức là khoảng 19h ngày 18 tháng 11 theo giờ Việt Nam (GMT+7). Như vậy thời điểm lý tưởng nhất để quan sát hiện tượng này sẽ là đêm 18, rạng sáng ngày 19 tháng 11 này, một lực chọn thứ hai sẽ là trước một đêm tức là đêm 17 rạng sáng ngày 18 tháng 11 (với mật độ chỉ nhỏ hơn đêm 18 một chút). Cản trở lớn nhất cho lần quan sát này sẽ là Mặt Trăng, vào đêm 18 tháng 11 này Mặt Trăng sẽ đạt khoảng 56% đĩa sáng của mình, ánh sáng của nó gây ảnh hưởng không nhỏ tới việc quan sát sao băng khi mà chòm sao Leo (Sư tử) tâm điểm của trận mưa sao băng lại nằm khá gần vị trí của Mặt Trăng. Vì lí do này nên ngay cả với điều kiện thời tiết lý tưởng bạn cũng khó có thể quan sát quá 30 sao băng mỗi giờ. Tuy nhiên, ở nhiều khu vực hiện nay ở Việt Nam, điều kiện thời tiết đang khá thuận lợi và điều đó sẽ là một tin tốt cho tất cả những ai muốn quan sát hiện tượng này.
Hãy chuẩn bị mọi thứ theo những dòng lưu ý dưới đây và đi ra ngoài vào khoảng sau 1 giờ đêm, hướng cái nhìn về phía Đông, bạn sẽ tìm thấy chòm sao Leo như hình trên, nó nằm thấp hơn Mặt Trăng 1 chút, đó chính là nơi tập trung hầu hết sao băng của trận mưa sao băng này. Với những điều kiện như đã nêu, hãy cảm thấy may mắn nếu bạn đếm được nhiều hơn 10 sao băng mỗi giờ.
Và dưới đây là các hướng dẫn quen thuộc mà chúng tôi luôn mong các bạn lưu ý:
- Hãy hết sức chú ý bảo vệ sức khỏe của bạn bằng cách mặc ấm trước khi ra ngoài trời lạnh (nhất là với các tỉnh miền Bắc)
- Theo dõi thời tiết trước khi quyết định quan sát, trong trường hợp trời nhiều mây, tốt nhất bạn không nên lãng phí thời gian và sức lực của mình để đổi lấy sự thất vọng
- Chọn địa điểm có góc nhìn rộng, không bị ánh đền chiếu thẳng vào mắt, tuy nhiên bạn cũng nên hết sức lưu ý chọn địa điểm sao cho vừa quan sát tốt vừa bảo đảm an ninh cho bản thân vào ban đêm.
- Nên quan sát sau 12h đêm, lý tưởng nhất là từ 2 đến 4 giờ sáng ở tư thế nằm ngửa vì đó là tư thế tốt nhất để bạn luôn hướng ánh mắt lên bầu trời.
- Bạn không cần kính thiên văn hay ống nhòm để quan sát mưa sao băng, thậm chí điều đó còn làm kết quả tệ hơn là quan sát bằng mắt thường vì tốc độ của mỗi sao băng lên tới hơn 30km/s, ở độ phóng đại của kính thiên văn và ống nhòm, vận tốc góc sẽ nhân lên nhiều lần nữa và bạn không thể kịp đưa ống kính đuổi theo để nhìn được. Nếu bạn muốn ghi hình lại, bạn cần đến những camera có thể focus ra xa vô tận và đặt chế độ chụp nhanh, liên tục, hay đơn giản là để chế độ quay phim liên tục, đừng bao giờ nghĩ đến chuyện dùng một máy ảnh kĩ thuật số thông thường và đợi sao băng đang lướt qua thì bấm máy.
Đặng Vũ Tuấn Sơn (CLB Thiên văn học trẻ Việt Nam)
(hình ảnh và một số thông tin tham khảo từ AstronomyLive.com)
