Đầu tháng 11 này là khoảng thời gian phù hợp để bạn quan sát mưa sao băng Taurids - hai trận mưa sao băng nhỏ có cùng nguồn gốc ở khu vực của chòm sao Taurus.
Hầu hết các trận mưa sao băng thường niên mà chúng ta có thể quan sát được đều có nguồn gốc từ các sao chổi. Đối với Taurids, đó là sao chổi 2P/Encke - một sao chổi chu kỳ ngắn chỉ mất khoảng 3,3 năm để hoàn thành một vòng quỹ đạo quanh Mặt Trời. Trong những lần cắt qua khu vực quỹ đạo của Trái Đất từ quá khứ xa xưa, nó để lại một dòng các thiên thạch nhỏ trên đường đi của mình mà khi Trái Đất đi qua đó thì những thiên thạch này lao vào khí quyển của chúng ta và tạo thành các vệt sao băng. Các nhà khoa học cho rằng chính lực hấp dẫn từ Sao Mộc đã xé đôi dòng thiên thạch này, khiến cho hiện nay chúng ta có tới hai trận mưa sao băng nằm khá gần nhau là Nam Taurids và Bắc Taurids.
Mưa sao băng Nam Taurids thường có cực điểm vào rạng sáng ngày 4-5 tháng 11 hàng năm, đồng thời là trận mưa sao băng lớn hơn. Trong khi đó, mưa sao băng Bắc Taurids nhỏ hơn, và có cực điểm vào đêm và rạng sáng 11-12 tháng này.
Độ lớn
Cả hai trận mưa sao băng này đều thuộc loại nhỏ. Ngay cả khi có điều kiện quan sát lý tưởng (trời không mây, gần như không ô nhiễm ánh sáng) thì bạn cũng chỉ có thể thấy được trên dưới 10 sao băng mỗi giờ vào lúc cực điểm.
Tuy nhiên, theo nhiều ghi nhận trước đây thì Taurids thường có nhiều "quả cầu lửa" - những sao băng đặc biệt sáng và kéo dài do sự bốc cháy của những thiên thạch có kích thước lớn hơn so với những sao băng thông thường.
Quan sát như thế nào?
Cả hai trận mưa sao băng này đều có vị trí nằm ở khu vực của chòm sao Taurus, đúng như tên gọi của chúng. Vào khoảng thời gian này trong năm, chòm sao Taurus bắt đầu mọc lên đủ cao để có thể quan sát rõ vào khoảng 21h hàng tối, ở bầu trời phía Đông, và sau đó dịch chuyển dần lên cao cho tới khi đi sang khu vực bầu trời phía Tây vào khoảng 3h sáng. Nếu trời không mây và ít ô nhiễm, bạn sẽ không khó khăn gì để xác định được chòm sao này nhờ những sao khá sáng của nó, và ngay gần nó là Orion - một trong những chòm sao dễ xác định nhất trên bầu trời.
Trong hình ảnh dưới đây, bạn có thể thấy được vị trí của khu vực trung tâm hai trận mưa sao băng Bắc và Nam Taurids. Trên thực tế, trong những quan sát thông thường, bạn sẽ không thấy có khác biệt nào đáng kể, vì các sao băng tuy có điểm xuất phát ở khu vực này nhưng vẫn tỏa ra khắp bầu trời.
Vị trí của mưa sao băng Bắc và Nam Taurids. Hình ảnh do VACA hiệu chỉnh và ghi chú dựa trên ảnh chụp từ phần mềm Stellarium.
Như vậy, khoảng thời gian lý tưởng để bạn quan sát hai trận mưa sao băng này là:
- Nam Taurids: tối 04-05 tháng 11; từ sau 21h tới hết đêm.
- Bắc Taurids: tối 11-12 tháng 11, từ sau 21h tới hết đêm.
Mặt Trăng sẽ không cản trở quan sát của bạn trong cả hai lần quan sát này. Tuy nhiên, xin nhắc lại rằng đây là hai trận mưa sao băng nhỏ, không phù hợp để quan sát nếu bạn ở khu vực ô nhiễm ánh sáng của các đô thị lớn. Ngoài ra, ngay cả ở những nơi ít ô nhiễm, bạn vẫn cần một bầu trời quang mây và vị trí quan sát có góc rộng, ít ánh sáng để quan sát hiện tượng này.
VACA
