Sáng hôm nay, 30 tháng 08 năm 2015, rất nhiều người yêu thiên văn với tỷ lệ lớn là các bạn trẻ trong độ tuổi sinh viên đã tới tham dự buổi hội thảo "Thiên văn học trong đời sống và ngôn ngữ ngày nay" do VACA tổ chức. Chương trình đã được thực hiện tại hội trường Trường cao đẳng sư phạm Trung ương, với sự tham gia tài trợ và hỗ trợ thực hiện của Công ty CP Đào tạo và Cung ứng nhân lực quốc tế HAVICO.
Mặc dù tổ chức trong dịp sát ngày nghỉ lễ và bắt đầu từ sáng sớm, nhưng hội thảo vẫn thu hút được không ít người yêu khoa học và quan tâm tới những vấn đề của thiên văn học ngày nay. Không cầu kì và sôi động như những buổi lễ hội và giao lưu, cũng không tấp nập và hân hoan như những hoạt động xã hội; hội thảo của VACA là một sự kiện khoa học được tổ chức trang trọng và mang đậm những nét đặc trưng của tri thức và trí tuệ. Không có những trang phục cầu kì hay những chiếc máy giơ lên để mà ... "selfie", để mà ... "check in", buổi chia sẻ thực sự chỉ có chỗ cho những con người yêu vẻ đẹp của khoa học, hướng mọi quan tâm tới sự cầu thị tri thức.
Hội trường ngay trước giờ khai mạc
MC Lê Phương Dung - Hội viên Hội thiên văn học trẻ Việt Nam khai mạc chương trình
Hội thảo khai mạc lúc 8h15 sáng như đã dự định. Sau lời giới thiệu của người dẫn chương trình là phần thuyết trình chính được thực hiện bởi nhà nghiên cứu Đặng Vũ Tuấn Sơn - Chủ tịch Hội thiên văn học trẻ Việt Nam, Ủy viên thường vụ CLB Trí thức trẻ Hà Nội.
Thuyết trình gồm các nội dung chính là ứng dụng của thiên văn học trong đời sống ngày nay, vị trí của chúng ta trong vũ trụ, sự sống trên Trái Đất và ngoài không gian và những vấn đề về sử dụng thuật ngữ trong thiên văn học ngày nay.
Ở ba nội dung đầu, diễn giả tập trung nhấn mạnh những vấn đề chính một cách ngắn gọn và dễ hiểu nhất để người nghe có thể nắm được chính xác sự phát triển cơ bản trong nhận thức về vũ trụ của nhân loại, những ứng dụng của thiên văn học bắt đầu từ cuộc chạy đua không gian trong chiến tranh lạnh cho tới thời hiện tại, những mũi nhọn trong nghiên cứu thiên văn ngày nay, sự rộng lớn của vũ trụ, các hành tinh trong Hệ Mặt Trời và cách mà sự sống đã hình thành và tiến hóa trên Trái Đất cũng như mục tiêu của con người đối với việc tìm kiếm sự sống ngoài hành tinh.
Nhà nghiên cứu Đặng Vũ Tuấn Sơn
Ở nội dung cuối cùng nói về các thuật ngữ thiên văn học, diễn giả dành nhiều thời gian chia sẻ với người tham dự về vai trò của ngôn ngữ, sự thống nhất ngôn ngữ cũng như điều không thể thiếu trong việc chuẩn hóa thuật ngữ khoa học với nhiều ví dụ đa dạng xuyên suốt từ sinh học, hóa học tới xã hội, văn hóa. Riêng đối với thuật ngữ sử dụng trong thiên văn học, nhà nghiên cứu chỉ ra nhiều ví dụ về cách dùng sai thuật ngữ, cách dùng dễ gây nhẫm lẫn phổ biến ngày nay ở Việt Nam ta như tên các hành tinh, tên các chòm sao, thiên hà, supernova, ...
Để kết luận và đưa ra giải pháp cho sự chuẩn hóa thuật ngữ tại Việt Nam, nhà nghiên cứu Đặng Vũ Tuấn Sơn gợi ý và kêu gọi các bạn trẻ:
- Góp phần nâng cao ý thức sử dụng thuật ngữ bằng cách tự tránh việc dùng sai, dùng chưa hợp lý cũng như chia sẻ với những người xung quanh.
- Không tiếp tục cổ súy sự phát triển của các thuật ngữ sai qua việc chia sẻ tài liệu không chính xác, tuyên truyền thông tin không được kiểm chứng.
- Hẹn chế sử dụng các thuật ngữ Hán-Việt có nguồn gốc từ Trung Quốc nếu không thực sự cần thiết vì nhiều trong số các thuật ngữ này gây hiểu nhầm về bản chất của các đối tượng thiên văn.
Cuối hội thảo, các bạn trẻ tới dự cùng tham gia trả lời những câu hỏi thú vị do ban tổ chức chuẩn bị. Mỗi câu trả lời đúng đều nhận được phần thưởng là những tấm bản đồ sao, bản đồ Hệ Mặt Trời do chính VACA dịch, chuẩn hóa và phát hành.
Ban tổ chức cũng tiếp tục dành thời gian chia sẻ và giải đáp rất nhiều câu hỏi của các bạn tham gia về nhiều phạm vi khác nhau của thiên văn học như: Làm thế nào xác định sao Bắc Cực? Lỗ trắng là gì? Tại sao Pluto không còn là hành tinh? Vũ trụ có phải là vô hạn? ...
Hội thảo có sự tham dự của Thạc sĩ Đỗ Minh Chính - Chủ tịch HĐQT Công ty HAVICO, Phó chủ tịch thường trực CLB Trí thức trẻ Hà Nội. Chia sẻ với ban tổ chức, thạc sĩ cho biết:
"Hoạt động thế này rất hay, kiến thức về vũ trụ rất cần cho giới trẻ. Hiểu về vũ trụ mang lại nhiều giá trị to lớn về trí tuệ mà mỗi con người dù không tham gia nghiên cứu, hoạt động chuyên sâu thì đều cần tới. Mặt khác với sự phát triển của khoa học công nghệ ngày nay thì phát triển thiên văn lại càng cần thiết cho chúng ta, cần nắm được kiến thức khoa học và đầu tư nghiên cứu thì mới xây dựng được xã hội văn minh và đất nước giàu có. Bản thân việc dùng thuật ngữ nghe thì đơn giản nhưng đúng là chỉ sơ suất là ảnh hưởng tới cả kiến thức bản thân cũng như công việc. Hi vọng rằng VACA tiếp tục có thêm thật nhiều hoạt động bổ ích cho giới trẻ, CLB Trí thức trẻ Hà Nội và HAVICO đều rất mong được cùng hợp tác và hỗ trợ."
Ban tổ chức sẽ sớm biên tập nội dung đã được ghi hình để gửi tới độc giả chưa có dịp trực tiếp tham dự, đồng thời VACA cũng rất mong sớm có dịp gặp lại tất cả những người yêu thiên văn trong một ngày gần đây.
(Ghi chép của Tuấn Phong)
