Tra cứu thông tin khoa học là nhu cầu không thể thiếu trong việc tìm hiểu và học tập kiến thức khoa học cũng như trong việc tham khảo hỗ trợ các nghiên cứu. Trong bài viết này, chúng tôi xin giới thiệu một số địa chỉ đáng tin cậy để độc giả có thể tham khảo và theo dõi các tin tức về nghiên cứu thiên văn học/vật lý thiên văn trên thế giới.
Yêu cầu chính xác
Trong khoa học, tính chính xác đóng vai trò cao nhất. Nếu như ai đó nghĩ rằng một thông tin khoa học trước hết cần hấp dẫn, thú vị hay mang lại bất cứ cảm xúc nhất thời nào đó thì thực sự là sai lầm. Nếu một thông tin không chính xác, chắc chắn đó không phải thông tin khoa học dù nó có được đặt tiêu đề ra sao và sử dụng bao nhiêu thuật ngữ khoa học trong đó.
Hiện nay tại Việt Nam, chất lượng chung của các báo và website thông tin chưa cao. Đối với tin khoa học, các phương tiện truyền thông thường xuyên đưa tin sai sự thật hoặc phóng đại sự thật ngày càng nhiều (mà chúng tôi không tiện kể tên), mặt khác ở nhiều phương tiện có trách nhiệm hơn thì không phải người viết luôn có đủ kiến thức khoa học để sử dụng đúng thuật ngữ hay diễn giải vấn đề một cách chính xác nhất. Vì lý do đó, chúng tôi đã nhận được khá nhiều câu hỏi về những địa chỉ nên sử dụng để tham khảo tin tức và kiến thức về lĩnh vực thiên văn học/vật lý thiên văn.
Ngoài website của VACA mà độc giả đang trực tiếp theo dõi, dưới đây chúng tôi xin giới thiệu một số địa chỉ đáng tin cậy để theo dõi tin tức khoa học trên thế giới. Các địa chỉ này đều có ngôn ngữ là tiếng Anh nên tất nhiên có thể gây khó khăn nhất định. Tuy vậy, như trên đã nêu, chúng tôi đặt cao nhất tính chính xác của thông tin.
Một lưu ý chúng tôi cần nêu rõ trong bài viết này, đó là những địa chỉ dưới đây dù để tham khảo kiến thức, thông số hay đọc thông tin mới, đều là những địa chỉ mang tính phổ thông cho đại chúng, không phải các tạp chí chuyên ngành có đăng đầy đủ các nghiên cứu khoa học chi tiết. Tại Việt Nam, chúng ta hay dùng chung khái niệm "tạp chí" để chỉ hai khái niệm khác nhau ở tiếng Anh là "journal" và "magazine", do đó thường dẫn tới hiểu lầm. "Magazine" là các tạp chí đưa tin một cách dễ hiểu, chung chung, đủ chính xác và đủ truyền tải thông tin (đối với khoa học thì đây là nơi thường chỉ mô tả ngắn gọn mục đích và kết quả của các nghiên cứu), chẳng hạn như tạp chí Astronomy mà chúng tôi giới thiệu dưới đây. Còn các "journal" là các tạp chí khoa học chuyên ngành. Những tạp chí này đăng các nghiên cứu chi tiết được báo cáo của các nhà khoa học, nói chung chúng không được phổ biến một cách miễn phí và nội dung của chúng trên thực tế không hề dễ hiểu đối với đại chúng. Do đó chúng tôi không giới thiệu các tạp chí chuyên ngành dạng này ở đây.
Dưới đây là một số địa chỉ nên tham khảo và sử dụng
1. Science Daily
Đây là website đáng tin cậy để theo dõi thông tin về các nghiên cứu khoa học mới ở nhiều lĩnh vực trên thế giới. Đa số thông tin tại đây được trình bày tương đối đầy đủ. Đối với người có kinh nghiệm đọc báo khoa học thì cách trình bày các bài viết tại đây khá dễ hiểu, tuy nhiên sẽ cần một chút cố gắng cho người mới bắt đầu. Do thiên về nghiên cứu khoa học, website này đa phần chỉ đưa thông tin về các nghiên cứu mới, không có thông tin về những hiện tượng và quan sát thiên văn.
Độc giả của thế vào trang chính tại http://sciencedaily.com hoặc vào trực tiếp phần tin tức liên quan tới thiên văn học/vật lý thiên văn tại link dưới:
https://www.sciencedaily.com/news/space_time/
Science Daily
2. Astronomy Magazine
Tạp chí Astronomy vốn là một ấn phẩm được in để bán. Tuy nhiên các thông tin thiên văn cũng được đăng đầy đủ ở link dưới. Các bài viết ở đây về cơ bản thường ngắn gọn và dễ hiểu hơn Science Daily một chút. Nội dung của Astronomy khá tổng hợp, gồm cả các nghiên cứu thiên văn và các quan sát đáng chú ý.
http://astronomy.com/news
Astronomy
3. Space và Space Daily
Đây là hai website đưa thông tin khá thường xuyên và đầy đủ, tập trung nhiều vào các phát triển và ứng dụng công nghệ, cũng như những khám phá trực tiếp trong Hệ Mặt Trời (ít đưa tin về các nghiên cứu lý thuyết hay các vấn đề vĩ mô hơn như Science Daily).
http://space.com
http://spacedaily.com
(hai website độc lập, không phải là một)
Space Daily
4. Earth Sky
Website này cho phép người đọc theo dõi được toàn bộ thông tin về các hiện tượng thiên văn sẽ diễn ra trong thời gian lân cận; các điểm nhấn đáng quan sát trên bầu trời như các sao và chòm sao đáng chú ý trong tuần hay trong tháng, những vụ giao hội hoặc áp sát biểu kiến; ... Người đọc cũng có thể tìm thấy ở đây nhiều hướng dẫn quan sát có giá trị để phục vụ việc quan sát của mình.
http://earthsky.org
Earth Sky
5. Time and Date
Đây là một website tuyệt vời dù nó có vẻ không phải dành riêng phục vụ người yêu thích thiên văn. Website này không chỉ là địa chỉ hàng đầu và đáng tin cậy nhất để tra cứu ngày, giờ mà còn cho phép người đọc tra cứu rất nhiều thông tin liên quan đến thời gian trong thiên văn học: thời điểm mọc và lặn của Mặt Trời, Mặt Trăng; thời điểm đến cận điểm và viễn điểm của Trái Đất hoặc Mặt Trăng; các pha của Mặt Trăng trong từng tháng; ...
http://timeanddate.com
Time and Date
6. Website của các cơ quan lớn
Ngoài các website thuộc dạng như trên, người đọc cũng có thể tìm hiểu thông tin và kiến thức thiên văn tại website của các tổ chức hoặc cơ quan nghiên cứu lớn trên thế giới. Chẳng hạn: NASA (http://nasa.gov), ESA (http://esa.int), ESO (http://eso.org), ... (người đọc có thể tự tìm kiếm trên Google những cơ quan nghiên cứu hay các viện hoặc trường đại học lớn trên thế giới để tham khảo thêm).
ESA
7. Wikipedia
Lời giới thiệu cuối cùng trong bài viết này, chúng tôi xin nhắc tới một cái tên có thể gây tranh cãi, đó là Wikipedia. Chúng ta đều biết wikipedia là một từ điển mở và dù nó rất có uy tín thì nhiều người nghi ngờ độ chính xác của nó khi mà bất cứ thành viên nào đều có thể tự ý sửa nội dung của từ điển này.
Trên thực tế, chúng tôi khuyến cáo độc giả KHÔNG SỬ DỤNG WIKIPEDIA TIẾNG VIỆT, do bản thân đặc điểm trên cũng như việc kiến thức và nhiều thuật ngữ ở đây còn được trình bày chưa chính xác.
Tuy nhiên, WIKIPEDIA TIẾNG ANH là một nguồn tham khảo tuyệt vời và cực kỳ chi tiết, đáng tin cậy cho những ai muốn tham khảo các phần kiến thức còn thiếu sót của mình. Hệ thống này được quản lý đủ tốt để kiến thức luôn chính xác gần như tuyệt đối, thông tin cập nhật nhanh tới mức bạn sẽ thấy một thay đổi nào đó do nghiên cứu mới luôn xuất hiện ở đó sớm hơn bất cứ tờ báo hay website nào bằng tiếng Việt. Mặc dù vậy, hiển nhiên rằng không có cuốn sách nào đúng tuyệt đối, cũng không có thông tin nào là luôn bất biến. Do đó để bảo đảm kiến thức của mình độc giả nên tham khảo thường xuyên và đối chiếu với các nguồn tài liệu đáng tin cậy khác nếu có.
Wikipedia
Trên đây là một số địa chỉ đáng tin cậy mà chúng tôi xin được chia sẻ với độc giả yêu thích thiên văn học. Đây chỉ là những địa chỉ tiêu biểu dưới góc nhìn của chúng tôi. Có nhiều địa chỉ đáng tin cậy khác mà chúng tôi không có điều kiện giới thiệu toàn bộ, nhưng chúng tôi cũng tin rằng những địa chỉ trên đủ để mang tới cho độc giả cái nhìn đầy đủ và toàn diện mỗi ngày về các nghiên cứu, cũng là về chính những hiểu biết của chúng ta đối với vũ trụ.
VACA
